Het Altongebied in Heerhugowaard is de oudste van de drie glasconcentratiegebieden in Noord-Holland Noord. Het gebied is in de jaren 70 en 80 in twee fasen ontwikkeld en kenmerkte zich door de aanwezigheid van vele rozentelers. In de periode 2008 – 2012 is de rozenteelt grotendeels naar Afrika vertrokken, met als gevolg dat het gebied in verval raakte. Sinds 2013 werkt D-VELOPMENT in opdracht van Ontwikkelingsbedrijf NHN als onafhankelijke gebiedscoördinator aan het toekomstbestendig maken van het gebied. Dit doet zij door samenwerking tussen bestaande ondernemers te organiseren, het aantrekken van nieuwe bedrijven, verduurzamen van de energievoorziening en samenwerking met overheden en banken.
Het Altongebied en haar typering
Het Altongebied is circa 220 hectare groot en heeft een glasareaal van circa 95 hectare. In het gebied zijn vooral sierteeltbedrijven gevestigd. Geteelde producten zijn alstroemeria’s, amaryllissen, chrysanten, freesia’s, lelies, rozen, stelitzia’s en tulpen. Daarnaast vindt er zaadvermeerdering plaats, zijn er diverse potplantenkwekerijen gevestigd en is er één paprikateler in het gebied actief. Tot slot zijn er twee weefselkweekbedrijven gevestigd, die in kunstmatige voedingsbodems basispartijen kweken die vervolgens overal op de wereld vermeerderd worden. In Alton is de sierteeltsector dus van zaadje tot eindproduct aanwezig.
Aanpak
Toen Ontwikkelingsbedrijf NHN in 2013 aangesteld werd als gebiedscoördinator werd een sector en gebied in crisis aangetroffen. Veel ondernemers hadden last van zware economische tijden en diverse ondernemers gingen failliet of zaten tegen een faillissement aan. Desalniettemin waren er ook jonge sterke ondernemers die wel toekomst zagen. De filosofie van de aanpak was dan ook om de sterke ondernemers zich te laten verenigingen en nieuwe ondernemers naar het gebied toe te trekken. Door nieuwe ondernemers naar het gebied aan te trekken ontstaat er nieuw perspectief en draagvlak voor collectieve voorzieningen zoals een duurzame energievoorziening. Collectieve voorzieningen trekken vervolgens weer nieuwe ondernemers aan, waardoor een zichzelf versterkend proces ontstaat.
Energieonderzoek
Een belangrijk onderwerp waarover de ondernemers in Alton met elkaar in gesprek raakte was energie. Van een gemiddeld glastuinbouwbedrijf bestaat een derde van de kosten namelijk uit energiekosten. In 2014 is daarom door LEI Wageningen UR een energieonderzoek uitgevoerd. Daaruit bleek dat in het Altongebied een derde van het totale energieverbruik in de gemeente Heerhugowaard plaatsvindt. In samenwerking met HVC uit Alkmaar is vervolgens SDE+ subsidie aangevraagd voor de Bio Energie Centrale (BEC). De subsidie werd toegekend en daarmee is het startschot gegeven om het doortrekken van het warmtenet van HVC naar Alton te onderzoeken.
Ondernemersvereniging Alton (OVAL)
Als resultaat van de samenwerking tussen de bestaande ondernemers is in 2015 de Ondernemersvereniging Alton (OVAL) opgericht. Gesterkt door het perspectief op een warmtenet hebben de ondernemers een gezamenlijke toekomstvisie opgesteld. In de toekomstvisie Alton is de ambitie opgenomen om in 2030 voor de teelt van gewassen geen gebruik meer te maken van fossiele brandstoffen. Alle ondernemers zijn lid van OVAL en hebben de toekomstvisie ondertekend. In maart 2016 is de toekomstvisie aangeboden aan bestuurders van de gemeente Heerhugowaard en provincie Noord-Holland.
Nieuwe vestigers
Het perspectief op een toekomstbestendig glastuinbouwgebied heeft er voor gezorgd dat nieuwe ondernemers uit het buitengebied zich graag in Alton willen vestigen. In 2016 heeft dit geleid tot de vestiging van Gootjes Allplant en in 2017 heeft Verver Export zich in Alton gevestigd. Daarnaast zijn er nog vier bedrijven uit het buitengebied die graag naar Alton willen verplaatsen. Het bedrijf Amigo Plant heeft hiertoe in 2017 een kavel van 10 hectare in Alton gekocht.
Gebiedsvisie Alton
De toekomstvisie van de OVAL is voor gemeente Heerhugowaard, provincie Noord-Holland en Rabobank Alkmaar aanleiding geweest om onder regie van de gebiedscoördinator een gebiedsvisie voor Alton en het omliggende buitengebied, inclusief uitvoeringsprogramma op te stellen. In de gebiedsvisie is geconstateerd dat Alton vooral geschikt is voor glastuinbouwbedrijven van kleine tot middelgrote schaal (1 tot 15 hectare). Daarmee is het gebied vooral geschikt voor sierteelt en niche groente teelt, ondersteund met onderzoek, handel- en logistieke activiteiten. De ondernemers in het Altongebied onderscheiden zich door vakmanschap, innovatief ondernemerschap, marktgerichte producten, gezonde bedrijven met veel werkgelegenheid en een duurzame bedrijfsvoering. Ten einde in 2030 energieneutraal te zijn is een duurzame energievoorziening (warmtenet in combinatie met geothermie) en lokaal CO2-net nodig. Daarnaast dient de fysieke en digitale bereikbaarheid verstevigd te worden en is uitbreiding van het gebied noodzakelijk om nieuwe vestigers te kunnen accommoderen. Het visiedeel van de gebiedsvisie is op 7 juni 2017 vastgesteld door de Stuurgroep Alton en hier te downloaden.
Uitvoering
In samenwerking tussen HVC, gemeente, ondernemers en gebiedscoördinator wordt hard gewerkt aan de uitvoering van de gebiedsvisie. Eerste prioriteit daarbij is de realisatie van het warmtenet. Na besluitvorming eind 2017 zal uitvoering plaatsvinden vanaf begin 2018, waarna eind 2018 de eerste warmte in Alton geleverd kan worden. Onderzocht wordt of de aanleg van het warmtenet gecombineerd kan worden met de aanleg van een lokaal CO2-net in Alton, de verbreding van de Noordscharwouderpolderweg, aanleg van glasvezelinternet en plaatsing van straatverlichting.
Ondertussen wordt samen met HVC gewerkt aan het realiseren van een geothermiebron in Alton. Te verplaatsen bedrijven uit het buitengebied naar Alton kunnen dan via het warmtenet direct op deze duurzame energiebron worden aangesloten. De provinciale POP3 verplaatsingsregeling geeft een extra boost aan de verplaatsing van glastuinbouwbedrijven uit het buitengebied naar Alton. De gebiedscoördinator van Ontwikkelingsbedrijf NHN blijft nog tot 2020 actief in het Altongebied om de uitvoering van de gebiedsvisie te organiseren.
Contactgegevens
Gebiedscoördinator: Dave Vlaming, dvlaming@d-velopment.nl, 06 – 49 89 37 49